Java Matrisi - ikiölçülü massivlər

codex

İkiölçülü massivlər (matrislər) Java proqramlaşdırma dilində məlumatların sətir və sütunlar şəklində təşkil edilməsi üçün istifadə olunan vacib məlumat strukturlarındandır. Bu məqalədə, Java-da ikiölçülü massivlərin nə olduğunu, necə elan edilib başlandığını və onlarla necə işləmək lazım olduğunu araşdıracağıq.

İkiölçülü massiv (matris) nədir?

İkiölçülü massivlər, sətir və sütunlardan ibarət olan və məlumatların cədvəl formasında saxlanmasına imkan verən massivlərdir. Məsələn, 4 sətir və 4 sütundan ibarət bir matris aşağıdakı kimi təsvir edilə bilər:

3	2	1	7
9	11	5	4
6	0	13	17
7	21	14	15

Java-da bu matris ikiölçülü massiv kimi təmsil edilə bilər. İkiölçülü massivlərdə ilk indeks sətiri, ikinci indeks isə sütunu göstərir. Məsələn, int[][] matrix = new int[4][4]; ifadəsi 4 sətir və 4 sütundan ibarət bir matris yaradır.

İkiölçülü massivin elan edilməsi və başlanğıc dəyər verilməsi

Java-da ikiölçülü massivləri müxtəlif yollarla elan edib başlanğıc dəyər vermək mümkündür:

public class Matrisler {
    public static void main(String[] args) {
        // 2x2 ölçülü tam ədəd massivinin elan edilməsi
        int[][] matris1 = new int[2][2];

        // 2x3 ölçülü tam ədəd massivinin elan edilməsi
        int[][] matris2 = new int[2][3];

        // 4x4 ölçülü massivə başlanğıc dəyərlərin verilməsi
        int[][] matris3 = {
            {3, 2, 1, 7},
            {9, 11, 5, 4},
            {6, 0, 13, 17},
            {7, 21, 14, 15}
        };

        // 2x2 ölçülü string massivinin elan edilməsi
        String[][] matris4 = new String[2][2];

        // Fərqli uzunluqlu sətirlərə malik massiv
        String[][] matris5 = {
            {"a", "lion", "meo"},
            {"jaguar", "hunt"}
        };
    }
}

Yuxarıdakı nümunələrdə müxtəlif ölçülərdə və tiplərdə ikiölçülü massivlərin necə elan edilib başlanğıc dəyər verildiyi göstərilir.

İkiölçülü massivin travers edilməsi (gəzinilməsi)

İkiölçülü massivlərdə məlumatlara daxil olmaq və onları işləmək üçün iç-içə (nested) for döngülərindən istifadə edilir. Aşağıdakı nümunədə 4x4 ölçülü bir matrisin sətir və sütunlarının indeksləri çap edilir:

public class MatrisTravers {
    public static void main(String[] args) {
        int[][] matris = new int[4][4];
        for (int i = 0; i < matris.length; i++) {
            System.out.print("sətir " + i + " : ");
            for (int j = 0; j < matris[i].length; j++) {
                System.out.print("sütun " + j + "  ");
            }
            System.out.println();
        }
    }
}

Bu proqramın çıxışı aşağıdakı kimi olacaq:

sətir 0 : sütun 0  sütun 1  sütun 2  sütun 3  
sətir 1 : sütun 0  sütun 1  sütun 2  sütun 3  
sətir 2 : sütun 0  sütun 1  sütun 2  sütun 3  
sətir 3 : sütun 0  sütun 1  sütun 2  sütun 3

Burada matris.length sətirlərin sayını, matris[i].length isə hər sətirdəki sütunların sayını göstərir.

İkiölçülü massivin çap edilməsi

İkiölçülü massivdəki məlumatları çap etmək üçün iç-içə for döngələrindən istifadə olunur. Aşağıdakı nümunədə bir matrisin elementləri çap edilir:

public class MatrisCapi {
    public static void matrisCapi(int[][] matris) {
        for (int i = 0; i < matris.length; i++) {
            for (int j = 0; j < matris[i].length; j++) {
                System.out.print(matris[i][j] + "\t");
            }
            System.out.println();
        }
    }

    public static void main(String[] args) {
        int[][] matris = {
            {3, 2, 1, 7},
            {9, 11, 5, 4},
            {6, 0, 13, 17},
            {7, 21, 14, 15}
        };
        matrisCapi(matris);
    }
}

Bu proqramın çıxışı aşağıdakı kimi olacaq:

Burada \t istifadə edərək elementlər arasında boşluq yaradılır ki, nəticə daha oxunaqlı olsun.

İkiölçülü massivlər Java proqramlaşdırma dilində məlumatların cədvəl formasında saxlanması və işlənməsi üçün güclü bir vasitədir. Onların düzgün elan edilməsi, başlanğıc dəyər verilməsi və gəzinilməsi proqramların effektivliyini artırır və kodun daha səliqəli olmasına kömək edir.