Java-da Enkapsulyasiya

[codex]

Enkapsulyasiya obyekt yönümlü proqramlaşdırmanın (OOP) əsas prinsiplərindən biridir. Bu prinsip, məlumatların (dəyərlərin) və həmin məlumatlar üzərində işləyən metodların bir yerdə saxlanılmasını təmin edir. Java-da enkapsulyasiya, class daxilindəki dəyişənlərin digər classlardan gizlədilməsi və yalnız həmin classın metodları vasitəsilə əldə olunması ilə həyata keçirilir. Bu səbəbdən, enkapsulyasiya tez-tez “məlumatların gizlədilməsi” (data hiding) adlandırılır.

Java-da enkapsulyasiya necə tətbiq olunur?

Java-da enkapsulyasiyanı həyata keçirmək üçün aşağıdakı addımlar izlənilir:

1. Dəyişənləri private elan etmək: Bu, həmin dəyişənlərin yalnız aid olduqları class daxilində əlçatan olmasını təmin edir.
2. public getter və setter metodları təmin etmək: Bu metodlar vasitəsilə dəyişənlərin dəyərləri oxunur və dəyişdirilir.

Bu yanaşma, classın daxilindəki məlumatların birbaşa müdaxilədən qorunmasını və yalnız müəyyən edilmiş metodlar vasitəsilə idarə olunmasını təmin edir.

Java-da enkapsulyasiya nümunəsi

Aşağıdakı nümunə, Java-da enkapsulyasiyanın necə tətbiq olunduğunu göstərir:

public class EncapTest {
   private String name;
   private String idNum;
   private int age;

   public int getAge() {
      return age;
   }

   public String getName() {
      return name;
   }

   public String getIdNum() {
      return idNum;
   }

   public void setAge(int newAge) {
      age = newAge;
   }

   public void setName(String newName) {
      name = newName;
   }

   public void setIdNum(String newId) {
      idNum = newId;
   }
}

Bu classdaname, idNum və age dəyişənləri private olaraq elan edilmişdir, yəni onlar yalnız EncapTest classı daxilində əlçatandır. Bu dəyişənlərin dəyərlərini oxumaq və dəyişdirmək üçün isə public getter və setter metodları təmin olunmuşdur.

Enkapsulyasiyanın üstünlükləri

• Məlumatların qorunması: dəyişənlər birbaşa müdaxilədən qorunur, bu da proqramın təhlükəsizliyini artırır.
• Modul dizayn: classlar arasında əlaqələr minimuma endirilir, bu da proqramın saxlanmasını və genişləndirilməsini asanlaşdırır.
• Kodun oxunaqlılığı və idarə olunması: dəyişənlərə yalnız müəyyən metodlar vasitəsilə daxil olmaq, kodun daha oxunaqlı və idarəolunan olmasını təmin edir.

Nəticə

Java-da enkapsulyasiya, proqramın təhlükəsizliyini və strukturlaşdırılmasını təmin edən vacib bir OOP prinsipidir. Dəyişənlərin private elan edilməsi və public getter və setter metodları vasitəsilə idarə olunması, məlumatların qorunmasını və proqramın daha etibarlı olmasını təmin edir. Bu yanaşma, böyük və kompleks proqramların inkişafında xüsusilə faydalıdır.