Java-da Abstraksiya

codex

Abstraksiya (ing. Abstraction) obyekt yönümlü proqramlaşdırmanın (OOP) əsas prinsiplərindən biridir. Bu prinsip, istifadəçiyə yalnız vacib funksionallığı təqdim edərək, arxa plandakı mürəkkəb detalları gizlətməyə imkan verir. Beləliklə, istifadəçi obyektin nə etdiyini bilir, amma necə etdiyini bilməyə ehtiyac yoxdur.

Java-da abstraksiyanın əsasları

Java-da abstraksiya, əsasən iki vasitə ilə həyata keçirilir:

Abstrakt siniflər (Abstract Classes): abstract açar sözü ilə təyin olunan classlardı. Bu classlarda həm abstrakt (gövdəsiz) metodlar, həm də konkret (gövdəli) metodlar ola bilər. Əgər bir classda ən azı bir abstrakt metod varsa, həmin class mütləq abstract olaraq təyin olunmalıdır. Abstrakt classlardan birbaşa obyekt yaratmaq mümkün deyil; onları miras alan alt classlar abstrakt metodları təyin etməlidir.
İnterfeyslər (Interfaces): Yalnız abstrakt metodların (və ya Java 8-dən etibarən default və static metodların) təyin olunduğu strukturlardır. İnterfeyslər 100% abstraksiyanı təmin edir və bir class bir neçə interfeysi implement edə bilər, bu da çoxlu irsiliyi mümkün edir.

Abstraksiya nümunəsi

Aşağıdakı nümunədə Heyvan adlı abstrakt class və onu miras alan It classı göstərilmişdir:

abstract class Heyvan {
   public abstract void sesCixar();
}

class It extends Heyvan {
   public void sesCixar() {
      System.out.println("It hürür");
   }
}

public class Test {
   public static void main(String args[]) {
      Heyvan h = new It();
      h.sesCixar(); // Çıxış: It hürür
   }
}

Bu nümunədə, Heyvan classı abstrakt olaraq təyin olunub və sesCixar() metodu abstraktdır. It classı bu metodu öz tələblərinə uyğun təyin edir. Test classında isə Heyvan tipində bir istinad dəyişəni ilə It obyektinə müraciət olunur və sesCixar() metodu çağırıldıqda, It classındakı versiyası icra olunur.

Abstrakt classlar və İnterfeyslər arasındakı fərqlər

Xüsusiyyət	Abstrakt class	İnterfeys
Metodlar	Həm abstrakt, həm də konkret metodlar ola bilər	Yalnız abstrakt metodlar (Java 8-dən etibarən default və static metodlar da ola bilər)
İrsilik	Tək irsilik dəstəklənir	Çoxlu irsilik dəstəklənir
Obyekt yaratmaq	Birbaşa obyekt yaratmaq mümkün deyil	Birbaşa obyekt yaratmaq mümkün deyil

Nəticə

Java-da abstraksiya, proqramın mürəkkəbliyini azaltmağa və daha sadə, anlaşılan interfeyslər yaratmağa kömək edir. Bu prinsip, istifadəçiyə yalnız vacib funksionallığı təqdim edərək, arxa plandakı detalları gizlədir. Abstraksiya, proqramın saxlanmasını asanlaşdırır və genişləndirilməsini təmin edir.