Prototype nümunəsi (Prototype Pattern)

codex

Prototype Pattern obyektlərin mövcud bir nümunədən (şablondan) klonlanaraq yaradılmasına imkan verir. Bu nümunə, eyni tipli obyektlərin ortaq metod və xüsusiyyətlər paylaşmasını təmin edir. Bu da yaddaşdan daha səmərəli istifadə və vahid davranış təmin edir.

Məsələyə JavaScript nümunəsi ilə baxaq:

// Constructor funksiyası yaradılır
function Person(name, age) {
  this.name = name;
  this.age = age;
}

// Prototipə metod əlavə olunur
Person.prototype.greet = function () {
  console.log(`Hello, my name is ${this.name} and I am ${this.age} years old.`);
};

// İki obyekt nümunəsi yaradılır
const person1 = new Person("Alice", 30);
const person2 = new Person("Bob", 25);

🧠 Bu kod nə edir?

1. Constructor Function – Qurucu Funksiya

Person adlı funksiya yaradılır və bu funksiya yeni obyektlərə name və age təyin edir.

2. Prototype vasitəsilə metodun paylaşılması

greet adlı metod Person.prototype-ə əlavə olunur. Bu, o deməkdir ki, bütün Person obyektləri bu metodu paylaşır – hər biri üçün ayrı nüsxə saxlanmır. Bu da yaddaşa qənaət deməkdir.

3. Yeni obyektlərin yaradılması

new Person(...) ilə person1 və person2 kimi fərqli dəyərlərə malik obyektlər yaradılır.

İstifadə

person1.greet(); // Çıxış: Hello, my name is Alice and I am 30 years old.
person2.greet(); // Çıxış: Hello, my name is Bob and I am 25 years old.

Burada hər bir obyekt greet() metodunu çağırır, lakin metod prototipdən gəlir və obyektin öz name və age dəyərləri ilə işləyir.

Yekun

Prototype Pattern əsasən aşağıdakı hallarda istifadə olunur:

Obyektlərin yaradılması resurs baxımından baha başa gəlirsə və tez-tez təkrar yaradılmalıdırsa
Eyni davranış və funksionallığı çox sayda obyekt paylaşmalıdırsa
Kodda yaddaşa qənaət və vahid metod strukturu təmin olunmalıdırsa

Bu nümunə JavaScript-in prototip əsaslı obyekt sistemini başa düşmək üçün də ideal bir başlanğıcdır.